Contoh Analisis Morfologi Bahasa Jawa

Minggu esuk, simbah sendhenan ana ngemper paring pitutur marang putu-putune. Sasuwene padha lungguhan lan ngrungokake simbah, kabeh mau padha mirasa seneng. Amarga simbah paring panguwat kanggo apa sing dadi gegayuhan utawa cita-citane putu-putune. Meli salah siji putune simbah, bakal mujudake panggayuh sing diarep-arep simbahe. Dheweke arep sekolah sing dhuwur nganti tekan kuliah, lan bisa golek gawean sing migunani kanggo kaluwarga. Meli banjur mikuwati atine supaya bisa lancar anggone ngrampungake sekolah.

Sawise kuwi, Meli banjur pit-pitan karo adhine lanang. Nalika ana dalan, Meli weruh ana wong macul ing sapinggiring sawah. Pating ceplog suwarane lendhut sing dipacul dening pak tani. Meli lan adhine sumringah nalika ngepit nglewati sawah. Amarga hawane desa sing katon asri ora semrawut kaya neng kota. Tekan protelon Meli megap-megap merga ngayup sepedhah onthel sing digoncengi adhine. Wong sakloron mau banjur leren ana ing sapinggiring sawah cedhak protelon.

Sasuwene leren, wong loro mau kebeneran weruh wong edan. Meli lan adhine pating klesik ngrasani wong edan mau. Dheweke wedi banget nek konangan wong edan, menawa mengko Dheweke lan adhine diuyak-uyak, sabanjure banjur gagasan mulih.

Bareng wis tekan ngomah, Meli golek sesegeran supaya bisa nambani kesele. Dheweke banjur gawe es jeruk, nanging es batune neng kulkas padha mbanyu merga listrike mati.  Meli katon mbingungi kepengin gawe es jeruk, dheweke banjur tuku es batu nanggo dhuwit atusan ewu. Nalika tuku es batu, jebul Meli dadi panglaris amarga warunge Wak Nani sepi banget. Saliyane tuku es batu, Meli tuku lombok seprapat kilo kanggo nyambel.

Srengenge katon njrebabah sorote panas banget, Meli banjur sinau amarga sesuk ana ulangan matematika. Dheweke ora tau sumarah anggone sinau. Sanajan Meli lan adhine kuwi dimanja, nanging Meli tetep bisa mandiri lan kaadohake sifat mbok-mboken. Dheweke pengin misuwur kanthi usahane dhewe lan nemoni kamulyan supaya males piwelas saka wong tuwo.

Keterangan :

1.    Sendhenan à nomina de verbal (L – an)

2.    Pitutur à nomina de verbal (Pi – L)

3.    Lungguhan à nomina de verbal (L – an)

4.    Mirasa à adjektiva de nominal (Mi – L)

5.    Panguwat à nomina de adjektival (PaN – L)

6.    Gegayuhan à nomina de verbal (DP – an )

7.    Panggayuh à nomina de verbal (PaN – L)

8.    Gawean à nomina de verbal (L – an)

9.    Migunani à adjektiva de nominal (N – L – i)

10. Mikuwati à verba de adjektival (Mi – L – i)

11. Pit-pitan à verba de nominal (DL – an)

12. Macul à verba de nominal (N – L)

13. Dipacul à verba de nominal (Di – L)

14. Ngepit à verba de nominal (N – L)

15. Semrawut à adjektiva de adverbial (-um – DL)

16. Protelon à nomina de numeralia (Pra – L – an)

17. Megap-megap à adjektiva de adverbial (-um – DL)

18. Sakloron à numeralia berkonfiks (Loro + sa-/-an)

19. Protelon à nomina de numeralia (Pra – L – an)

20. Loro à numeralia monomorfemis

21. Kebeneran à adverbia transposisi dari kata sifat (Ke – L – an)

22. Pating klesik à adverbia

23. Konangan à adverbia transposisi dari kata kerja (Ke – L – an)

24. Sesegeran à nomina de adjektival (DP – an)

25. Mbanyu à adjektiva de nominal (N – L)

26. Mbingungi à adjektiva murni (N – L – i)

27. Atusan à nomina de numeralia (L – an)

28. Panglaris à Nomina de adjektival (PaN – L)

29. Njrebabah à adjektiva de adverbial (N – L)

30. Sumarah à adjektiva de verbal (-um – L)

31. Kaadohake à verba de adjektival (Ka – L)

32. Mbok-mboken à adjektiva de nominal (N – DL – en)

33. Misuwur à adjektiva de verbal (Mi – L)

34. Kamulyan à nomina de adjektival (Ka – L – an)

35. Piwelas à nomina de verbal (Pi – L)

36. Seprapat à numeralia pecahan